RADİKAL PRES - Son yıllarda açıklanan pek çok araştırma sonucunda iyi bir görüntü vermeyen ve Türkiye’nin 81 il kıyaslamasında sonlarda yer alan Van, bir veride daha sınıfta kaldı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verileri ve farklı araştırmalar ışığında hazırlanan Eşitsizlik Bülteni, Türkiye’deki bölgesel eşitsizlikleri ortaya koydu. Van’ın da içinde yer aldığı analizde, şehrin mutluluk seviyesinin Türkiye ortalamasının oldukça altında olduğu görüldü. Türkiye’nin yüzde 49,6’sının kendisini mutsuz hissettiğini ifade ettiği araştırmaya göre Van’da ve bölgedeki diğer illerde bu oran yüzde 41,7 olarak verildi. Yine başka bir rapor olan eşitsizlik bülteni adlı çalışmada ise hayattan memnuniyet yüksek olanların oranı Türkiye genelinde yüzde 27,8 iken, Van’da bu oran yalnızca yüzde 15,8. Verilere göre, Genel mutluluk seviyesi değerlendirildiğinde, Türkiye’nin ortalama mutluluk puanı 10 üzerinden 6,1 iken, Van’da bu oran 4,7 olarak paylaşıldı.
TÜİK’in 2003-2023 yılları arasında yaptığı mutluluk araştırmasına göre bu yıllar arasında ölçülen mutluluk düzeyi genel olarak dalgalı bir seyir izliyor. Mutluluk düzeyinin (çok mutlu ve mutlu) en yüksek olduğu dönem 2010-2012 yılları iken mutsuzluk düzeyinin (mutsuz ve çok mutsuz) en yüksek olduğu dönem 2020-2022 yıllarının olduğu görülüyor. Mutluluk düzeyindeki dalgalı seyir kadın ve erkek katılımcılarda da görülüyor fakat yıllara göre farklılık düzeyi erkeklerde kadınlara göre daha yüksek. TÜİK’in yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre, 2024’te mutlu olduğunu beyan eden bireylerin oranı yüzde 49,6 oldu. Kadınlarda mutluluk oranı yüzde 52,3 iken erkeklerde yüzde 46,9 oldu. 2023 verilerine göre mutlu ise kadınların oranı yüzde 55,1 iken bu oran erkeklerde yüzde 50,3 olarak açıklanmıştı. 2013’te ise mutlu olduğunu beyan eden kadınların oranı yüzde 61,9 iken bu oran erkeklerde yüzde 56,1. Son on yılda erkeklerin ve kadınların mutluluk düzeylerindeki fark neredeyse sabit kalırken her iki grubun genel mutluluk oranında yaklaşık 6 puanlık düşüş gözlemleniyor.
TÜİK, il düzeyindeki sıralamaları en son 2013’te paylaştı. 2013 verilerine bakıldığında Türkiye’nin en mutlu ili Sinop (yüzde 77,7) iken onu sırasıyla Afyon (yüzde 76,4) ve Bayburt (yüzde 75,9) takip ediyor. En mutsuz olan iller ise Eşitsizlik Bölgesi’nde yer alanlar. Bu iller içinde Diyarbakır, en düşük mutluluk (yüzde 48,7) ve en yüksek mutsuzluk (yüzde 24,8) oranına sahiptir. İllerde Yaşam Endeksi göstergelerinden mutluluk kategorisine bakıldığında Eşitsizlik Bölgesi’nin, Türkiye’nin geri kalanından 2 puan daha düşük mutluluk oranına sahip olduğu anlaşılıyor.
Kendisini ailesiyle birlikte en mutlu hisseden il yüzde 83,6 ile Karaman iken en düşük değer ise yüzde 59,7 ile Muş’ta tespit ediliyor. Mutluluğu etkileyen önemli faktörlerden sağlıklı olma haline bakıldığında en mutlu olan il Afyon (yüzde 84,3), en düşük il ise Mardin (yüzde 52,7). Geleceğe dair en umutlu üç il Balıkesir (yüzde 86), Isparta (85,8) ve Bolu (85,5). Umudu en düşük il Diyarbakır (yüzde 67,2).
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) geçtiğimiz yıllarda paylaştığı veriler ve bir dizi parametrelerin de dahil edilerek hazırlanan Eşitsizlik Bülteni, birçok farklı kurumdan aldığı güncel veriler ışığında Türkiye’deki bölgesel eşitsizliği inceledi. Eşitsizliği gözleyebilmek adına ağırlıklı olarak TÜİK’in düzenlediği “İllerde Yaşam Endeksi” çalışmasında kullandığı göstergelere odaklanan araştırma Van ve bölge illerinin içinde bulunduğu durumu net bir şekilde fotoğraflayan veriler ve göstergeler paylaştı.
Hayattan memnuniyeti düşük olanların oranı Türkiye’de yüzde 18,6 olurken, Van’ın da içerisinde yer aldığı Eşitsizlik Bölgesi’nde ise bu oran yüzde 41,7. Hayattan memnuniyeti yüksek olanların oranı Türkiye’de yüzde 27,8 iken Van’ın da içerisinde yer aldığı Eşitsizlik Bölgesi’nde ise bu oran yüzde 15,8. Bu veriler, Türkiye geneli ve Eşitsizlik Bölgesi karşılaştırıldığında, hayattan memnuniyeti düşük ve yüksek olanlar arasında çarpıcı bir fark olduğunu gösteriyor.
Verilere göre, Van’ın da yer aldığı Eşitsizlik Bölgesi’nin mutluluk oranı 10 üzerinden 4,7 iken Türkiye genelinde ise bu oran 6,1. Ülkenin geri kalanındaki gençler Eşitsizlik Bölgesi’ndeki gençlere göre şehirde yaşamaktan, Türkiye’de yaşamaktan ve genel olarak hayatlarından anlamlı bir farkla daha memnunlar. Eşitsizlik Bölgesi’nde hem şehirde yaşamaktan hem ülkede yaşamaktan hem de temel kamu hizmetlerinden memnuniyet Türkiye ortalamasını yaklaşık yüzde 20 ila yüzde 25 oranında altında seyrediyor. Bu durum gençlerin ülkede yaşamaktan memnuniyetlerini de etkiliyor.
Rawest Araştırma ve TEAM Araştırma’nın ‘hayattan memnuniyet’ verilerine bakıldığında da karşımıza benzer bir fotoğraf çıkıyor. Bu araştırmalara göre 2022’nin ocak ayında Türkiye geneli mutluluk ortalaması 10 üzerinden 6,17 olarak ölçülüyor. 2024 yılının temmuz ayında Van’ın da içerisinde yer aldığı Eşitsizlik Bölgesi’nde yapılan araştırmada ise mutluluk ortalaması 4,72 olarak kaydediliyor.